Posted: 16/11/2012 in Nguyễn
Văn Sm, Ty
Bt / Tạp Ghi
Thẻ:Nguyễn
Ch Thiện
Nguyễn Văn Sm
Bi đọc trong buổi lễ cầu siu cho nh thơ Nguyễn Ch Thiện
ngy Thứ Bảy 10 thng 11 năm 2012 tại cha Bt Nh, Orange County, CA, USA
Sau khi một người no đ từ giả ci trần th thn nhn đến cha tổ chức lễ cầu
siu cho hương linh người qu vng được ln ci Tịnh Độ. Thi sĩ Nguyễn Ch
Thiện ở vo trường hợp đặc biệt: ng khng c thn nhn ở cạnh v nhứt l ng
l một thi sĩ c tm hồn cương dũng, đ đng gp tch cực cho tiếng ni chống
lại bạo quyền nn cha Bt Nh c buổi lễ cầu siu hm nay.
Đy l việc lm hơi mới một
cht nhưng l điều mới rất đng qu, thể hiện lng từ bi của người theo Phật
đạo v thể hiện sự ngưỡng mộ một thi sĩ c cng với thơ văn v với tư tưởng
tranh đấu kin cường chống lại cường quyền p bức người dn trong nước.
Ti khng được hn hạnh quen thn với nh thơ Nguyễn Ch Thiện v ti vẫn lấy lm tiếc về điều đ. Chỉ l biết gặp nhau trong vi ba lần ở những buổi sinh hoạt c tnh cch văn ha m thi, chẳng hạn như lễ mừng sinh nhật 100 năm của Gio Sư Nguyễn Khắc Kham ở San Jose năm 2007 hay lễ Ra Mắt Sch tc phẩm Nhn Văn Giai Phẩm của nh văn Thuỵ Khu ở Quận Cam gần đy, hay qua một hai buổi mời ăn thn tnh của một người bạn quen biết cả hai đng.
Thi sĩ Nguyễn Ch Thiện, thi sĩ Trần Văn Nam, nh văn Nguyễn Văn Sm (thng 5-2012)
Ti thch sự nhỏ nhẹ của thi sĩ, sự nhỏ nhẹ gần như l rụt r. Cặp mắt v cử chỉ như muốn ni với ta điều g đ, rồi lại thi, như l ng cn đo sự thn tnh của hai đng đạt chưa đến mức độ c thể thố lộ điều su ẩn trong đy lng. Tuy nhin trong những lần ni chuyện ngoi những cu trao đổi sơ giao mưa nắng trời trăng ti được biết thm đi điều về ng.
Trước đy ti chỉ biết qua tc phẩm rằng ng l một người c dũng kh, dm cng khai by tỏ lng yu nước bất chấp t đy v ci chết c thể đến bất cứ lc no. Ti muốn nhắc đến nội dung tập thơ Tiếng Vọng Từ Đy Vực nổi tiếng của ng. Tuy rằng chuyện ng l tc giả của tập thơ nầy cn nhiều khc mắc khi c nhiều người phủ nhận nhưng phải cng tm m ni chưa ai đưa ra được l chứng đủ thuyết phục. Chỉ l những giả thuyết v rất nhiều suy luận gin tiếp khng dựa trn khoa học. Trong văn học Việt Nam những giả thuyết khng cng nhận tc giả đ c qu nhiều: Bi thơ Khc Thị Bằng đầy nước mắt đập cỗ knh ra tm thấy bng, xếp tn y lại để dnh hơi của vua Tự Đức hay của Thượng Tn Thị? Bản dịch Chinh Phụ Ngm thin cổ kỳ bt Trống Trường Thnh long lay nh nguyệt, khi Cam Tuyền mờ mịt thức my l của Đon Thị Điểm hay của một người no khc như sự cho biết của Gio Sư Hong Xun Hn? Bi Văn Tế Trận Vong Tướng Sĩ buổi chinh chiến hoặc l oan hay chẳng, cũng chớ nề kẻ trước người sau lm rơi lệ biết bao thế hệ con người sau cuộc chiến tương tn Nguyễn nh Ty Sơn c phải l của Tổng Trấn Nguyễn Văn Thnh hay của một nho sĩ dưới trướng chấp bt gim chủ tướng như ta thấy từ kim cổ, qua Đng Ty. Gần đy hơn những bi thơ tục của Hồ Xun Hương phải chăng chỉ c một phần nhỏ l của người con gi đầy tnh cảm tc giả tập thơ ướt t tnh yu l Lưu Hương K?
Khng thể no tm ra manh mối được. Thi dnh bỏ qua vấn đề nghi vấn, cng nhận theo truyền thống, p dụng nguyn l của luật php: Khi cn nghi ngờ chưa c bằng cớ cụ thể th phải coi như nghi can v tội. Ti chấp nhận tập thơ c nhiều gi trị tư tưởng nhưng mang cht t nghi vấn về tc giả l của ng, của nh thơ Nguyễn Ch Thiện v ti qu ci ho hng m tc giả đ phả vo tập thơ đ.
Ti trọng tấm chn tnh của ng dnh cho qu hương, ci lập trường kin định của ng trong cuộc chiến chống ci xấu, chống ci c của chế độ đn p con người, chế độ khng chấp nhận tiếng ni n ha của đối lập, của ph phn, của gp xy dựng.
Ra đến hải ngoại, trước p lực của cuộc sống thực tế khi tuổi đời qu cao ng khng cn bương chải bn bun lm ăn g được, sức khỏe st km do hậu quả của 27 năm t đy trong qu khứ, với những lời ra tiếng vo của những nghi kỵ, ng rt mnh trong c đơn v bng tối. Ti thường thấy ng thẩn thờ với những đối đp ngắt khoảng như thả tm tr mnh chm trong suy tư bất tận. C lần ng than thở với ti: Đời sống chn qu. Chỉ muốn chết đi cho xong.
Ti nhn con người trước mặt: cao lu khu, mặt xương xẩu, cương nghị, ci nn nỉ lun lun trn đầu m nhớ đến những ho hng xưa của ng.
C một buổi chiều, sắp tối, gi thổi se se da, chng ti đứng sau lan can trn lầu Viện Việt Học, bỗng nhin thi sĩ ni:
Trời lnh lạnh khiến nhớ khng kh qu ti qu đi mất. Nhớ khng ngui. Nhớ quay quắt. ng biết khng, ở vng Orange nầy m nhn mưa lất phất, tuy khng ra đường nhưng cũng cảm thấy những hạt mưa như mun vn ngọn roi nhỏ quất vo da thịt mnh. Nhớ da diết thời trẻ ở qu nh.
Ti hỏi:
Anh c buồn v những bất hạnh ngy xưa?
Lu lắm, chừng 5, 7 pht thi sĩ mới hỏi lại ti:
ng Gio Sư c đọc thơ của T Thy Yn?
Ti bối rối. Đọc th c đọc, nhưng biết người đối diện thch đoạn no, cu no trong v số cu hay ho của tc giả Ta Về. V ti ng ng, hỏi bằng nh mắt.
Cũng lại lu lắm, 5, 7 pht nữa, thi sĩ đọc nho nhỏ:
Vĩnh biệt ta mười năm chết dấp,
Chốn rừng thing im tiếng nghn thu,
Mười năm mặt sạm soi khe nước,
Ta ha thn thnh vượn cổ sơ
(Ta Về T Thy Yn)
Ti hiểu ng. Bỏ qua. Vĩnh biệt những chuyện đ trở thnh qu khứ nn qun, nn bỏ dầu thời gian đ ng bị người ta đy đọa khiến cho sống khng ra con người. Qun, chưa chắc l chịu thua, cũng khng c nghĩa l tha thứ cho bạo quyền, qun để nhẹ tm một con người về gi thấy mnh cần trt bỏ những sn si hờn giận, những tnh cảm khng cn đng cho mnh phải đeo đẳng, bận bịu. C lẽ trong tư tưởng nầy, vo những ngy cuối đời, ng đ ngỏ với một Ha Thượng rằng mnh muốn qui y v xin được ban php danh
Người no lm trọn vai tr đời với tổ quốc mnh khi sống th lc qui tin cũng l lc đi vo một chỗ no đ trong bản gi trị cao trọng của người đồng chủng. Nh văn nh thơ thiệt sự th đi vo văn học sử. Ta chẳng c g m buồn cho họ, ta chỉ nn từ cuộc đời họ rt ra những bi học cho chnh mnh. Bi học của ti từ nh thơ Nguyễn Ch Thiện l kin dũng với bạo quyền, coi nhẹ để tha thứ những chỉ trch tấn cng của người cng pha, chấp nhận sự thất bại của cuộc đời v qun đi những bất cng mnh từng gnh chịu để nhẹ tm.
C lẽ chnh sự lựa chọn triết l sống phức tạp nầy nn đến cuối đời, ng vẫn thấy mnh vừa c đơn vừa thanh thản. Nay, ở bn kia ci u minh khi sương mờ mịt, ti mong rằng ng thanh thản hơn lc cn ở chốn ta b dung thn tạm bợ ny.
Hm nay chng ta lm lễ cầu siu cho ng, để tỏ lng thnh qu mến đối với một thi sĩ đ lm trọn vai tr mnh.
Trong tương lai ti chắc rằng sẽ c nhiều cuộc cầu siu tương tợ như thế nầy cho những nhn vật đng knh nễ khc của Việt Nam thuộc về những phương diện khc như chnh trị, văn chương, nghệ thuật, nhn quyền, dấn thn. Cng việc m cc hội đon gần đy thường lm. Sự kiện nầy ti cho l qu tốt, qu hay: Con đường đi của giới tu hnh hải ngoại khng thu hẹp lại trong cc cha chiền, tu viện m nở bung ra với cộng đồng, thể hiện sự song đi cần thiết của Đạo-Đời.
Vĩnh biệt Nguyễn Ch Thiện, con người sanh ra lầm nơi, lầm thế kỷVĩnh biệt anh, người bạn sơ giao nhưng ti knh mến, vĩnh biệt nh thơ viết bằng mu của con tim can trường.
Nam M Ai Di Đ Phật.
Nguyễn Văn Sm, nh văn.
Nguồn: Tc giả gửi